21دسامبر 2021- بر اساس مطالعات جدید منتشر شده در مجلات Cell Reports Medicine وCell Stem Cell ، برای اولین بار، سلول های پانکراس کپسوله شده مشتق شده از سلول های بنیادی، که در بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 1 کاشته شدند، در پاسخ به وعده های غذایی، انسولین تولید نمودند.
در حالی که نتایج این مطالعه ی جدید امیدوارکننده است، آنها همچنین موانع متعددی را که برای ایجاد یک درمان موثر مشتق شده از سلول های بنیادی برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باقی مانده است، برجسته کردند. محققان معتقدند روزی این نوع درمان می تواند جایگزین تزریق یا استفاده از پمپ انسولین شود. سلول های کاشته شده در بدن درست مانند پانکراس سالم به نیازهای بدن به انسولین، پاسخ دادند. همین چند هفته پیش، یک مطالعه ی جداگانه نشان داد که سلولهای جزایر پانکراس مشتق از سلولهای بنیادی - که به یک فرد مبتلا به دیابت نوع 1 تزریق شده بود - نیاز به انسولین خارجی (تزریقی) آن فرد را بیش از 90 درصد کاهش داده و منجر به کاهشA1C (معیار کنترل طولانی مدت قند خون) از 8.6% تا 7.2% پس از 90 روز شد. درمانهای مبتنی بر سلولهای بنیادی، همچنین برای بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و برای درمان زخم پای دیابتی نویدبخش هستند. اما همانطور که نتایج این مطالعه ی جدید نشان می دهد، این درمان ها از بسیاری جهات هنوز در مراحل اولیه ی خود هستند.
در تحقیقات منتشر شده در Cell Reports Medicine، در زیر پوست 17فرد مبتلا به دیابت نوع 1 - در سنین 22 تا 57 سال - یک "دستگاه ماکرو کپسوله سازی شده" کاشته شد. این دستگاه حاوی سلول های آندودرم پانکراس مشتق از سلول های بنیادی بودند که می توانند رشد کرده و به انواع مختلف سلول های پانکراس بالغ شوند. دستگاه کپسولهسازی شده - نوعی غلاف که درون آن سلولها قرار دارند - برای حرکت آسان مولکولها به داخل و خارج طراحی شده بود، به این معنی بود که شرکتکنندگان مجبور بودند برای سرکوب سیستم ایمنی خود داروهایی مصرف کنند تا از حمله ی آن به سلولهای کاشتهشده جلوگیری کنند. با این حال، طراحی "باز" این دستگاه برای رشد رگ های خونی و اتصال به آن مهم بود و امکان انتقال انسولین تولید شده توسط سلول ها را به جریان خون فراهم می کرد.
مزایا و چالش های مربوط به کاشت سلول های بنیادی
بین 3 تا 12 ماه پس از کاشت دستگاه های حاوی سلول های پانکراس، این دستگاه به رگ های خونی متصل شد و ترشح انسولین از سلول ها در 63 درصد از شرکت کنندگان مشاهده گردید. از 17 شرکت کننده، شش نفر شواهدی از ترشح انسولین در شش ماه اول نشان دادند. شواهد ترشح انسولین بر اساس سطوح ماده ای به نام پپتیدC بود که همراه با انسولین از سلول های لوزالمعده ترشح می شود، زیرا به طور کلی تشخیص انسولین تزریقی و انسولین تولید داخلی غیرممکن است.
برای تحقیق منتشر شده در Cell Stem Cell، همان نوع دستگاه در زیر پوست 15 فرد مبتلا به دیابت نوع 1- سنین 36 تا 56 - کاشته شد و در طول یک سال مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی، شرکتکنندگان پس از کاشت انسولین باید حدود 20 درصد کمتر انسولین تزریق کنند، در حالی که محققان شاهد کاهش بیش از 50 درصدی نیاز به انسولین در یک نفر از شرکت کنندگان بودند. در حالی که شرکتکنندگان بهبودی جزئی در مدت زمان صرف شده در محدوده ی قند خون هدف خود را مشاهده کردند، هیچکس نتوانست مصرف انسولین خارجی را متوقف کند، و چندین شرکتکننده عوارض جانبی شدیدی را تجربه کردند - بهطوریکه دو نفر پس از تجربه رویدادهایی مانند عفونت و مشکلات کبدی از مطالعه خارج شدند. مشکلاتی که ممکن است به مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مرتبط باشد.
در حالی که این نتایج نشان میدهد که سلولهای پانکراس مشتق از سلولهای بنیادی نویدبخش درمانهای آینده ی دیابت هستند، آنها همچنین نشان میدهند که درمانهای کنونی - که نیاز به مصرف داروهای سرکوبکننده ی سیستم ایمنی دارند - دارای خطرات و جنبههای منفی قابل توجهی هستند و ممکن است برای اکثر افراد مبتلا به این نوع دیابت مناسب نباشند، اما اگر بتوان نوعی فناوری جدید را برای ایجاد غشایی توسعه داد که از سلولهای کاشتهشده ی پانکراس در برابر حمله سیستم ایمنی محافظت میکند - کاری که بسیاری از محققان در تلاش برای انجام آن هستند، از جمله فناوری مورد مطالعه بر روی یک نفر که چند هفته پیش گزارش شد-، در نهایت ممکن است یک روز، برای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 امکان دریافت ایمپلنت طولانی مدت وجود داشته باشد تا جایگزین دریافت چندگانه ی انسولین در روز شود.
منبع:
https://www.diabetesselfmanagement.com/news-research/2021/12/20/new-research-highlights-progress-challenges-for-stem-cell-derived-implants-for-type-1/